Regelgevingen m.b.t. menstruatie (ḥayḍ), kraambloeding (nifās) en aanhoudende bloeding (istiḥāḍah)
[Hoofdstuk: Menstruatie (ḥayḍ) en kraambloeding (nifās), en dit omvat verschillende kwesties]
Ḥayḍ (menstruatie, ongesteldheid) in taalkundige zin betekent: السيلان (het vloeien). Islamitisch gezien betekent het: een natuurlijke bloedstroom die uit de diepte van de baarmoeder komt op vastgestelde tijden, tijdens de gezondheid van de vrouw, zonder dat het een gevolg is van een bevalling.
Nifās (kraambloeding of postpartum bloeding): bloed dat uit een vrouw komt bij de bevalling.
Eerste kwestie: Begin- en eindtijd van het menstrueren
Er is geen menstruatie vóór het voltooien van negen levensjaren; omdat het niet bewezen is dat een vrouw vóór die leeftijd menstrueert. Het is overgeleverd van ‘Āishah (moge Allāh tevreden met haar zijn) dat zij zei: “Wanneer een meisje de leeftijd van negen jaar bereikt, is ze een vrouw.”
Menstruatie komt doorgaans niet voor na de leeftijd van vijftig jaar, volgens het juiste oordeel. Het is overgeleverd van ‘Āishah (moge Allāh tevreden met haar zijn) dat zij zei: “Wanneer een vrouw vijftig jaar bereikt, valt zij buiten de menstruatieperiode.”
Tweede kwestie: De kortste en langste duur van de dagen van ongesteldheid
De juiste mening is dat er geen vaste grens is voor de kortste of langste duur van de dagen van ongesteldheid; men baseert zich daarbij op gewoonte en traditie.
Derde kwestie: De gemiddelde duur van de ongesteldheid
De gemiddelde duur is zes of zeven dagen. Zoals de Profeet (ﷺ) tegen Ḥamnah bint Djaḥsh zei: “Neem je menstruatie [في علم الله] zes of zeven dagen in acht, en was je daarna en bid gedurende vierentwintig of drieëntwintig dagen, zoals de [andere] vrouwen gewoonlijk menstrueren en rein worden naargelang de periode dat ze menstrueren en de periode dat ze rein zijn.”
Vierde kwestie: Wat verboden is door menstruatie en kraambloeding
Vanwege menstruatie en kraambloeding zijn de volgende zaken verboden:
1. Geslachtsgemeenschap: wegens de Uitspraak van de Meest Verhevene: {..vermijd daarom [seksueel contact met] de vrouwen gedurende de ongesteldheid. En nader hen niet totdat zij rein zijn.} [2:222]. De Profeet (ﷺ) zei toen dit werd geopenbaard: “Doe alles (met je vrouw) behalve geslachtsgemeenschap.”
2. Echtscheiding (talāq): wegens de Uitspraak van de Meest Verhevene: {scheid dan van hen met inachtneming van hun ‘iddah..} [65:1]. En de Profeet (ﷺ) zei tegen ‘Omar toen zijn zoon ‘Abdoellāh zijn vrouw tijdens haar menstruatie scheidde: “Beveel hem om haar terug te nemen.”
3. Het gebed: wegens de uitspraak van de Profeet (ﷺ) tegen Fātimah bint Abī Ḥoebaysh: “Wanneer de menstruatie begint, laat dan het gebed.”
4. Vasten: wegens de uitspraak van de Profeet (ﷺ): “Is het niet zo dat een van jullie niet vast of bidt wanneer zij menstrueert?” Zij zeiden: “Ja.”
5. Het uitvoeren van de Tawāf (rondgang om de Ka’bah): wegens de uitspraak van de Profeet (ﷺ) tegen ‘Āishah zei toen zij menstrueerde: “Doe wat de pelgrims doen, behalve dat je de Tawāf rond het Huis niet uitvoert totdat je rein bent.”
6. Het reciteren van de Qor-ān: dit is de mening van veel geleerden onder de metgezellen, de generatie na hen (at-tābi‘īn) en degenen na hen. Als zij echter nood heeft aan het reciteren van de Qor-ān, bijvoorbeeld om haar memorisatie te herzien zodat ze het niet vergeet, of om onderwijs te geven aan vrouwen in de scholen, of om haar dagelijkse portie (ورد) van de Qor-ān te reciteren, dan mag zij dat doen. Als zij echter geen nood heeft aan het reciteren, dan reciteert zij niet, zoals sommige geleerden hebben gezegd.
7. Het aanraken van de Moṣḥaf[1]: wegens de Uitspraak van de Meest Verhevene: {Dat niemand aanraakt behalve de gereinigden.} [56:79].
8. Het betreden en verblijven in de moskee[1]: wegens de uitspraak van de Profeet (ﷺ): “Ik sta de moskee niet toe voor iemand die in een staat van djanābah (seksuele onreinheid) verkeert, noch voor een menstruerende vrouw.” Ook is het overgeleverd dat de Profeet (ﷺ) zijn hoofd dichter bij ‘Āishah bracht terwijl zij in haar kamer zat om zijn haar te kammen terwijl zij menstrueerde, terwijl hij in de moskee naast [haar kamer] verbleef. Het is ook verboden voor haar om door de moskee te lopen als zij bang is dat zij deze zou bevuilen (met bloed), maar als zij zeker is dat dit niet zal gebeuren, is het niet verboden.
Vijfde kwestie: De noodzakelijke gevolgen van menstruatie
1. Het maakt de ghoesl (grote rituele wassing) verplicht [na afloop van de ongesteldheid]: wegens de uitspraak van de Profeet (ﷺ): “Laat het gebed gedurende de dagen dat je menstrueerde, en was je dan en bid.”
2. Het markeert het begin van de puberteit/volwassenheid: wegens de uitspraak van de Profeet (ﷺ): “Allāh accepteert het gebed van een menstruerende vrouw niet tenzij zij een sluier (khimār) draagt.” Haar werd dus de verplichting opgelegd om zich te bedekken toen zij begon te menstrueren, wat aangeeft dat de religieuze verantwoordelijkheid (at-taklīf) daarmee is ingegaan, en dit vindt enkel plaats bij het bereiken van de volwassenheid/puberteit.
3. Het wordt gebruikt om de wachtperiode (‘iddah) te berekenen: De wachtperiode (‘iddah) voor een gescheiden vrouw en dergelijke gevallen eindigt door het tellen van menstruatiecycli, voor de vrouwen die menstrueren. Dit is op basis van het vers: {En de gescheiden vrouwen moeten voor zichzelf een wachttijd (‘iddah) van drie menstruatiecycli in acht nemen.} [2:228]
4. De afwezigheid van zwangerschap wordt vastgesteld door het in acht nemen van de wachtperiode m.b.t. de menstruatiecyclus.
Opmerking: als een menstruerende vrouw of vrouw met kraambloeding vóór zonsondergang (Maghrib) rein wordt, moet zij het Dhohr en ‘Aṣr-gebed van die dag bidden. Als zij vóór dageraad (Fadjr) rein wordt, moet zij het Maghrib en ‘Ishā’-gebed van die nacht bidden, omdat de tijd van het tweede gebed ook geldt als tijd voor het eerste gebed in geval van het hebben van een excuus. Dit is de mening van de meerderheid van de geleerden: Mālik, ash-Shāfi‘ī en Aḥmed.
Zesde kwestie: De kortste en langste duur van nifās (kraambloeding)
Er is geen vaste grens voor de kortste duur van nifās (kraambloeding), omdat er geen specifieke beperking voor is overgeleverd. Dit wordt dus bepaald door wat aanwezig is in de praktijk, en het kan zowel kort als lang zijn. De maximale duur is veertig dagen. At-Tirmidhī zei: “De geleerden onder de metgezellen van de Profeet ﷺ en degenen na hen zijn het er unaniem over eens dat de vrouw met kraambloeding het gebed veertig dagen achterwege laat, tenzij zij vóór die tijd reinheid ziet; in dat geval neemt zij een grote wassing (ghoesl) en verricht zij het gebed.” En wegens de overlevering van Oem Salamah: “Vrouwen die kraambloeding hadden ten tijde van de Profeet (ﷺ) onthielden zich veertig dagen (van het gebed).”
Zevende kwestie: Het bloed van al-istiḥāḍah
Al-istiḥāḍah: Het vloeien van bloed buiten de normale menstruatieperiode, als gevolg van een bloeding uit een ader die bekend staat als “al-‘ādhil” (العاذل).
Het bloed van al-istiḥāḍah verschilt van het menstruatiebloed in zijn voorschriften en kenmerken. Het is een ader die in de baarmoeder scheurt, ongeacht of dit gebeurt tijdens de menstruatieperiode of daarbuiten. Het weerhoudt niet van het gebed, het vasten en de geslachtsgemeenschap, omdat de vrouw als rein wordt beschouwd. Het bewijs hiervoor is de overlevering van Fātimah bint Abī Ḥoebaysh: zij zei: “O Boodschapper van Allāh, ik heb een aanhoudende bloeding (istiḥāḍah) en word niet rein, moet ik stoppen met bidden?” De Profeet (ﷺ) antwoordde: “Nee, dat is een ader (die de bloeding veroorzaakt), geen menstruatie. Wanneer de menstruatieperiode komt, stop dan met bidden, en wanneer het voorbij is, was dan het bloed af en bid.” Zij moet verplicht de ghoesl verrichten aan het einde van haar gebruikelijke menstruatieperiode, en tijdens de istiḥāḍah wast zij haar geslachtsdeel, plaatst zij een stuk katoen of iets dergelijks om het bloed tegen te houden en bindt zij het vast om te voorkomen dat het valt. Moderne hygiënische maandverbanden zijn nu toereikend. Vervolgens verricht zij de kleine rituele wassing (Wodoe) wanneer de gebedstijd aanbreekt.
Een vrouw met istiḥāḍah kent drie situaties:
De eerste situatie: Als zij een bekende menstruatiecyclus heeft en de duur van haar menstruatie bekend is vóór de istiḥāḍah, dan moet zij haar gewoonlijke dagen aanhouden waarin zij geen gebed of vasten verricht, en wordt zij als menstruerend beschouwd. Als haar gebruikelijke dagen voorbij zijn, moet zij de ghoesl verrichten en bidden, en het bloed dat daarna komt als istiḥāḍah-bloed beschouwen. De Profeet (ﷺ) zei tegen Oem Ḥabībah: “Houd je weg (van het gebed) gedurende de tijd dat jouw menstruatie je normaal gesproken verhindert, en verricht dan de ghoesl en bid.”
De tweede situatie: Ze heeft geen bekende menstruatiecyclus, maar zij kan haar bloed onderscheiden als zijnde menstruatiebloed doordat het een zwarte (donkere) kleur heeft, dik is of een geur heeft. En het andere bloed kan zij onderscheiden als zijnde istiḥāḍah-bloed doordat het een rode kleur heeft en geurloos is. Dan moet zij in dit geval handelen op basis van dit onderscheid. De Profeet (ﷺ) zei tegen Fātimah bint Abī Ḥoebaysh: “Wanneer het menstruatiebloed is, is het zwart (donker) en herkenbaar. Stop in dat geval met bidden. En wanneer het het andere bloed is, verricht dan de Wodoe en bid, want dat is slechts een ader.”
De derde situatie: Als zij geen bekende menstruatiecyclus heeft en geen kenmerken heeft om menstruatiebloed van ander bloed te onderscheiden, dan moet zij de gemiddelde menstruatieduur van zes of zeven dagen aanhouden, omdat dit de gemiddelde menstruatieperiode is van de meeste vrouwen. En het bloed dat na deze periode komt, wordt beschouwd als istiḥāḍah-bloed. Zij moet het wassen, daarna bidden en vasten. De Profeet (ﷺ) zei tegen Ḥamnah bint Djaḥsh: “Het is slechts een slag van de duivel, dus neem zes of zeven dagen in acht als menstruatie en verricht daarna de ghoesl. Wanneer je jezelf dan gereinigd hebt, bid dan en vast, want dat is voldoende voor jou.” (Met “slag van de duivel” wordt bedoeld dat de duivel deze bloeding heeft veroorzaakt).
Bron: al-Fiqh al-Moeyassar, pg. 38 en verder (hier vind je ook alle referenties terug van de genoemde overlevering)
Voor meer over dit onderwerp, zie: https://abukhadeejah.com/category/edicts/natural-blood-of-women/
Voetnoten: