Talāq (scheiding) in staat van hevige woede — Drievoudige talāq in één bijeenkomst — Shaykh ibn Bāz

Vraag 1: Wat is de wettige manier van echtscheiding (talāq) in het licht van de Koran en de Soennah?

Antwoord van Shaykh ibn Bāz:

De voorgeschreven manier is dat de man zijn vrouw één enkele keer scheidt op een moment dat zij óf zwanger is, óf in een periode van reinheid (een tijd waarin zij niet ongesteld is) waarin hij geen geslachtsgemeenschap met haar heeft gehad. Dit is gebaseerd op het Woord van Allāh (ﷻ):

{O Profeet! Wanneer jullie de vrouwen willen scheiden, scheidt hen dan met inachtneming van hun ‘iddah (wachtperiode).} (Soerat at-Talāq, vers 1)

In al-Boekhārī en Moeslim staat overgeleverd dat Ibn ‘Omar (moge Allāh tevreden zijn met hem & zijn vader) zijn vrouw scheidde terwijl zij ongesteld was. Toen ‘Omar (moge Allāh tevreden zijn met hem) dit aan de Profeet (ﷺ) meldde, werd de Profeet boos en zei:

“Beveel hem om haar terug te nemen. Laat hem haar dan bij zich houden tot zij rein wordt, daarna weer menstrueert en wederom rein wordt. Dan kan hij haar, als hij dat wil, scheiden vóórdat hij geslachtsgemeenschap met haar heeft. Dát is de wachtperiode (‘iddah) die Allāh heeft bevolen om in acht te nemen bij het scheiden van vrouwen.”

In een andere overlevering bij Moeslim zei de Profeet (ﷺ):

“… en laat hem haar dan scheiden wanneer zij rein is of zwanger is.”

Vraag 2: Wordt een drievoudige echtscheiding (talāq) die in één bijeenkomst wordt uitgesproken beschouwd als één of drie scheidingen?

Antwoord van Shaykh ibn Bāz:

Een drievoudige scheiding in één keer wordt volgens de meest juiste mening van de geleerden beschouwd als één enkele scheiding (talāq). Dit baseert zich op wat is overgeleverd in Ṣaḥīḥ Moeslim van Ibn ‘Abbās (moge Allāh tevreden zijn met hem & zijn vader). Daarin staat:

“In de tijd van de Profeet (ﷺ), de tijd van Aboe Bakr en gedurende de eerste twee jaar van het kalifaat van ‘Omar (moge Allāh tevreden zijn met hen), gold de drievoudige scheiding (in één keer) als één enkele scheiding.”

Toen zei ‘Omar (moge Allāh tevreden zijn met hem):

“De mensen zijn gehaast geraakt met iets waarin zij oorspronkelijk nog geduld hadden. Laten we het dus (als drievoudig) op hen toepassen.”

Zo voerde hij het uit. Hieruit blijkt dat dit besluit van ‘Omar (moge Allāh tevreden zijn met hem) voortkwam uit zijn eigen idjtihād. Maar het volgen van de authentieke soennah (van de Profeet ﷺ) heeft voorrang boven de idjtihād van ‘Omar of iemand anders — en het is ook barmhartiger voor de gemeenschap (oemmah) en nuttiger voor haar.

Een extra bevestiging hiervan is de overlevering bij Imām Aḥmed ibn Ḥanbal in zijn Moesnad, met een goede overleveringsketen, van Ibn ‘Abbās (moge Allāh tevreden zijn met hem & zijn vader). Daarin staat dat Aboe Roekānah zijn vrouw drie keer scheidde (in één bijeenkomst). Omdat hij daar veel verdriet van had, gaf de Profeet (ﷺ) haar aan hem terug en zei:

“Het is (slechts) één (scheiding).”

Vraag 3: Een man bevond zich in een toestand van hevige woede en zei tegen zijn vrouw: “Ik scheid je drie keer.” Hij heeft daar nu spijt van en wil haar terugnemen. Wat is volgens de islamitische wetgeving de juiste uitspraak hierover?

Antwoord van Shaykh ibn Bāz:

Volgens de meest correcte mening van de geleerden is een echtscheiding die wordt uitgesproken in een staat van hevige woede niet geldig, of het nu een drievoudige of een enkele (talāq) betreft, als uit de zichtbare omstandigheden die tot de scheiding hebben geleid blijkt dat de claim (van hevige woede) terecht is.

Als zijn woede zover ging dat hij zijn bewustzijn (en controle) volledig verloor en niet meer wist wat hij deed — vergelijkbaar met iemand die geestelijk niet toerekeningsvatbaar of niet toerekeningsvatbaar door onschuldig dronkenschap is — dan vindt er volgens consensus geen scheiding plaats.

Wat betreft iemand die zondig dronken is (dus bewust alcohol heeft genuttigd) en daardoor zijn bewustzijn verliest: de meest correcte mening is dat in zo’n geval de echtscheiding evenmin geldig is, in lijn met de fatwa die ‘Oethmān (moge Allāh tevreden zijn met hem) gaf en de opvatting van een aantal geleerden. Dit strookt ook met de bewijzen uit de islamitische wetgeving.

Moge Allāh iedereen helpen om begrip te krijgen van Zijn religie en daarop standvastig te blijven.

Bron: Madjmoe‘ Fatāwā ibn Bāz, vol 21, pg 273 (https://shamela.ws/book/21537/11362#p1)
Vertaling: moskee el albani

Zie ook:

Een samenvatting van de regels omtrent Talāq (echtscheiding)