Regelgevingen omtrent al-Khoel‘ (scheiding op verzoek van de vrouw)

[Hoofdstuk: al-Khoel‘ (الخلع), en dit omvat twee kwesties:]

Eerste kwestie: De betekenis en de bewijzen voor de wettigheid ervan

a. Definitie van al-Khoel‘:

In de Arabische taal: al-Khoel‘ (الخلع) is afgeleid van “خلع الثوب” (het uitdoen/uittrekken van een kledingstuk), omdat beide echtgenoten als kleding voor elkaar worden beschouwd.

In de Islamitische Wetgeving: al-Khoel‘ is een scheiding tussen de echtgenoten op basis van een compensatie die de vrouw aan haar echtgenoot betaalt, met specifieke formuleringen.

b. Wettigheid van al-Khoel‘:

Al-Khoel‘ is wettelijk voorgeschreven, wegens de Uitspraak van Allāh, de Verhevene: {Als jullie vrezen dat zij (de beide echtgenoten) de grenzen die Allāh gesteld heeft niet kunnen handhaven, dan is het geen zonde voor hen beiden wanneer de vrouw [de bruidsschat of een deel ervan] teruggeeft (voor haar Khoel‘).} [2:229]

En wegens de overlevering van Ibn ‘Abbās (moge Allāh tevreden zijn met hem & zijn vader): Een vrouw, de echtgenote van Thābit ibn Qays, kwam naar de Profeet (ﷺ) en zei: “O Boodschapper van Allāh, ik beklaag mij niet over Thābit ibn Qays in zijn gedrag of geloof, maar ik wil geen koefr (ondankbaarheid) in de Islām plegen.“ (dat wil zeggen: ze vreesde tekort te schieten in haar verplichtingen tegenover haar man door haar intense afkeer van hem, niet vanwege een tekortkoming in zijn gedrag of geloof).

De Profeet (ﷺ) zei: “Geef je zijn tuin aan hem terug?” Ze zei: “Ja.” Toen zei de Profeet (ﷺ) tegen hem: “Neem de tuin aan en scheid van haar met één scheiding.”

Tweede kwestie: De bijbehorende regels en de wijsheid ervan

a. Regels met betrekking tot al-Khoel‘:

De regels met betrekking tot al-Khoel‘ kunnen als volgt worden samengevat:

1. al-Khoel‘ is toegestaan bij slechte omgang tussen de echtgenoten en kan alleen plaatsvinden met een financiële compensatie die de vrouw aan de echtgenoot betaalt.

2. al-Khoel‘ kan niet worden uitgevoerd door een vrouw die niet handelingsbekwaam (رشيدة) is, omdat een handelingsonbekwame vrouw niet in staat is om beslissingen te nemen vanwege een gebrek aan competentie.

3. Als de man instemt met al-Khoel‘, krijgt de vrouw de volledige zeggenschap over zichzelf en heeft de echtgenoot geen autoriteit meer over haar. Hij heeft ook geen recht op terugname (radj‘ah).

4. Na al-Khoel‘ zijn de regels van talāq (طلاق), dhihār (ظهار), of īlā’ (إيلاء) niet van toepassing tijdens haar wachttijd, omdat ze nu als vreemd (adjnabiyyah) wordt beschouwd voor haar man.

5. al-Khoel‘ is toegestaan tijdens de menstruatie en tijdens een periode van reinheid waarin gemeenschap heeft plaatsgevonden, omdat dit geen nadelige gevolgen voor haar heeft. Allāh heeft al-Khoel‘ namelijk algemeen toegestaan zonder beperking van tijd.

6. Het is verboden voor de man om zijn vrouw kwaad te doen of haar haar rechten te onthouden om haar te dwingen zichzelf te bevrijden door middel van al-Khoel‘, zoals Allāh zegt: {..en jullie mogen hen (de vrouwen) niet wreed behandelen met de bedoeling om een deel van wat jullie hen gegeven hebben (van de bruidsschat) terug te nemen, tenzij zij een duidelijke schanddaad (ontucht) begaan.} [4:19]

7. Het is afkeurenswaardig voor de vrouw en verboden voor haar om een al-Khoel‘ te vragen van haar echtgenoot wanneer hun situatie stabiel is en zonder geldige reden, zoals wanneer de man een fysiek gebrek heeft dat zij niet kan verdragen, of wanneer hij een slecht karakter heeft, of wanneer zij vreest dat zij de grenzen van Allāh niet kan naleven.

b. De wijsheid achter de wettigheid van al-Khoel‘:

Het is bekend dat het huwelijk een band is tussen de echtgenoten, gebaseerd op goed samenleven. Allāh zegt: {En het behoort tot Zijn Tekenen dat Hij van jullie eigen soort echtgenotes heeft geschapen, opdat jullie rust bij haar vinden en Hij bracht tussen jullie liefde en barmhartigheid.} [30:21]

Dit is de vrucht van het huwelijk. Als deze betekenis echter niet wordt verwezenlijkt, doordat er geen wederzijdse liefde is tussen beide partijen, of als de liefde alleen van de kant van de echtgenote komt, dan verslechtert de omgang en wordt het moeilijk om de situatie te herstellen. In dat geval wordt de echtgenoot opgedragen om de vrouw op een goede manier te laten gaan, zoals Allāh zegt: {..hierna behouden jullie haar onder redelijke voorwaarden of laten jullie haar in vriendelijkheid los.} [2:229]

Als er liefde is van de kant van de echtgenoot, maar de vrouw een afkeer heeft van zijn karakter, of zijn gebrek aan religiositeit, of als zij bang is om een zonde te begaan door haar plichten jegens hem niet na te komen, dan is het in dit geval toegestaan voor de vrouw om hem om een scheiding te vragen in ruil voor een compensatie die zij aan hem betaalt om zichzelf vrij te kopen. Zoals Allāh zegt: {Als jullie vrezen dat zij (de beide echtgenoten) de grenzen die Allāh gesteld heeft niet kunnen handhaven, dan is het geen zonde voor hen beiden wanneer de vrouw [de bruidsschat of een deel ervan] teruggeeft (voor haar Khoel‘).} [2:229]

Bron: al-Fiqh al-Moeyassar, pg. 310 en verder

Voor meer over het onderwerp van Khoel’: https://abukhadeejah.com/the-regulations-of-khula-the-annulment-of-a-marriage-at-the-request-of-the-wife/ 

Zie ook:

Een samenvatting van de regels omtrent Talāq (echtscheiding)

Regels omtrent de wachtperiode (‘iddah) en de rouwperiode (iḥdād) van de vrouw