Wat te doen als je na het gebed merkt dat je iets bent vergeten tijdens het gebed? — Shaykh ibn Bāz

Vraag: Als ik me herinner dat mijn gebed onvolledig was nadat ik de salām heb gegeven (d.w.z. nadat ik het gebed heb beëindigd met de vredesgroet), moet ik dan terugkeren en het gebed aanvullen? En hoe doe ik dat precies?

Antwoord van Shaykh ibn Bāz:

Dit vereist een nadere uitleg:

Als je je herinnert dat het gebed onvolledig is op een manier die te maken heeft met de pilaren (arkān) van het gebed, dan moet je het aanvullen. Maar als het gebrek betrekking heeft op soenan (aanbevolen zaken), dan schaadt dat je gebed niet. De nawāfil (vrijwillige gebeden) compenseren wat er ontbreekt aan je verplichte gebeden.

Als je je bijvoorbeeld herinnert dat je slechts drie rak‘āt (gebedseenheden) hebt gebeden voor het ẓuhr, ‘aṣr of ‘ishā’ gebed, dan moet je opstaan en de vierde rak‘ah (gebedseenheid) verrichten. Daarna doe je soedjoed al-sahw (twee neerknielingen van vergeetachtigheid), vóór of ná de salām. Het beste is: ná de salām, als je al het gebed had afgesloten en je dan pas herinnert dat je slechts drie rak‘āt hebt gebeden — bijvoorbeeld bij het ẓuhr, ‘aṣr of ‘ishā’ gebed — of slechts twee rak‘āt hebt gebeden bij het maghrib gebed of slechts één rak‘ah hebt gebeden bij het fadjr gebed.

Dus als je na de salām merkt dat het gebed incompleet was, dan sta je op en voltooi je het gebed (d.w.z. verricht je de rak‘āt die je bent vergeten). Vervolgens—na de tashahhoed en de smeekbeden—geef je de salām, doe je soedjoed al-sahw en geef je opnieuw de salām. Dit is hoe de Profeet ﷺ heeft gehandeld toen hij een rak‘ah was vergeten. In sommige overleveringen staat zelfs dat hij twee rak‘āt had vergeten. Toen men hem hierop wees, stond hij op, voltooide het gebed, vervolledigde de tashahhoed en de smeekbeden, gaf de salām, en deed daarna soedjoed al-sahw en gaf opnieuw de salām – vrede en zegeningen zij met hem. En als je soedjoed al-sahw vóór de salām verricht, is dat ook geldig.

Maar als je je herinnert dat je bijvoorbeeld een roekoe‘ (neerbuiging) of een soedjoed (neerknieling) bent vergeten, dus een volledige pilaar (roekn), dan verricht je een volledige rak‘ah opnieuw. Je staat dan op, doet een volledige rak‘ah, en na de tashahhoed (at-taḥiyyāt), het sturen van zegeningen over de Profeet ﷺ en de smeekbeden, geef je de salām, dan verricht je soedjoed al-sahw, en geef je opnieuw de salām. Dit is de voorgeschreven werkwijze voor jou.

Als het tekort echter iets anders is – zoals het vergeten van de eerste (middelste) tashahhoed, waarbij je direct naar de derde rak‘ah opstond zonder neer te zitten, of het vergeten van het zeggen van “Soebḥāna Rabbiyal-A‘lā” in de soedjoed, of “Soebḥāna Rabbiyal-‘Aẓīm” in de roekoe‘, of “Rabbi-ghfir lī” tussen de twee soedjoeds – dan is het verrichten van soedjoed al-sahw voldoende (om dit tekort te compenseren). Je verricht dan gewoon soedjoed al-sahw, en dat is genoeg.

Ook wanneer je bijvoorbeeld “Rabbanā laka al-ḥamd” vergat te zeggen na [het opstaan uit] de roekoe‘, dan is het voldoende om soedjoed al-sahw te verrichten – alle lof zij Allāh. Want de Profeet ﷺ vergat eens de eerste (middelste) tashahhoed en verrichtte daarop soedjoed al-sahw vóór de salām, en gaf daarna de salām – vrede en zegeningen zij met hem.

Als het gebrek te maken heeft met iets aanbevolen (moestaḥabb), zoals hierboven genoemd werd, bijvoorbeeld als je je herinnert dat je de openingssmeekbede (doe‘ā’ al-istiftāḥ) vergeten bent te zeggen – zoals “Soebḥānaka Allāhoemma wa biḥamdik, wa tabāraka-smoek, wa ta‘ālā djaddoek, wa lā ilāha ghayroek” – en je begon gewoon direct met de isti‘ādhah (het zoeken van toevlucht tegen de duivel), de basmalah (het zeggen van “bismillāhi-r-raḥmāni-r-raḥīm”) en de recitatie, dan is dat niet erg, want deze openingssmeekbede is een soennah (aangeraden handeling), en je hoeft niets te doen [als je deze vergeet te zeggen].

Ook als je je herinnert dat je tijdens de soedjoed geen smeekbeden hebt verricht, en alleen “Soebḥāna Rabbiyal-A‘lā” hebt gezegd zonder smeekbeden, dan is er niets aan de hand, want doe‘ā’ tijdens soedjoed is aanbevolen, maar niet verplicht.

Of als je je herinnert dat je “Soebḥāna Rabbiyal-‘Aẓīm” in de roekoe‘ maar één of twee keer zei in plaats van drie, dan is dat geen probleem (en hoef je niets te doen).

Of als je je herinnert dat je na het sturen van de zegeningen over de Profeet ﷺ in de laatste tashahhoed, de smeekbede tegen de vier zaken (toevlucht zoeken tegen het Hellevuur, grafstraf, fitnah van leven & dood, en fitna van de Dajjāl) vergat, dan is dat niet erg en hoef je niets te doen.

Evenzo, als je je herinnert dat je “Rabbi-ghfir lī” tussen de twee soedjoeds maar één keer zei in plaats van drie keer, dan is dat niet erg en hoef je niets te doen, want dit zijn allemaal aanbevolen handelingen, geen verplichtingen. Dus als iemand deze [aanbevolen] dingen vergeet of zelfs opzettelijk weglaat, dan geldt: dit is slechts een vermindering (van iets aanbevelenswaardigs), en het gebed blijft geldig.

Moge Allāh iedereen succes schenken.

Bron: binbaz.org.sa
Vertaling: moskee el albani

Zie ook:

De regels omtrent vergeetachtigheid & vergissingen in het gebed (Soedjoed as-Sahw) | Shaykh ‘Arafāt ibn Ḥasan

De Voorwaarden, Pilaren, Verplichtingen & Aanbevolen Handelingen van het Gebed

Wat te doen als je tijdens het gebed twijfelt in welke rak‘ah je zit? — Shaykh al-‘Oethaymīn